Werkelijkheid en fantasie staan dicht bij elkaar in werk ‘kartonkoningin’ Jemima de Jonge

De bovenzalen van Kasteel Ruurlo, een dependance van Museum More, zijn getransformeerd in kijkdozen, kamers in kamers en kruiproutes van karton. “Werkelijkheid en fantasie staan heel dicht bij elkaar in mijn werk”, vertelt Jemima in haar atelier in het Haagse ateliercomplex De Besturing. Karton is een materiaal waar ze graag mee werkt. “Ik word bestempeld als de kartonkoningin. Het is een mooi, warm en vormbaar materiaal. Het wordt vrijwel altijd als buitenkant gebruikt. Alles wat we gebruiken wordt verscheept in karton. Het is een drager en nooit echt de hoofdrolspeler, maar in mijn werk wel.” 

InTernauwernood in Kasteel Ruurlo zijn diverse (video-)installaties, maquettes en tekeningen van haar hand te zien. In de absurdistische video-installatie getiteld Table Scene, die onderdeel uitmaakt van de installatie A Body of Water kijken we naar acht personages, die allemaal worden gespeeld door Jemima zelf. Ze eten een kartonnen tafel op. “Op een gegeven moment stikt er een van hen. Dat leidt tot een absurde situatie. Alle personages reageren op een andere manier; de een vlucht, de ander verstart of gaat in het luchtledige roepen. Het laat zien hoe we ons in een groep gedragen.” 

Fascinatie voor miniaturen 

Om grote ideeën snel te kunnen maken, bouwt Jemima van karton kleine sets/maquettes van installaties. “Ik ben altijd gefascineerd geweest door miniaturen en spaarde die ook als kind”, vertelt de kunstenares. De grote installaties en miniaturen zijn één geworden.” Jemima vindt het leuk dat zij in de categorie Schilderkunst werd genomineerd. “Je kijkt naar een maquette van voren; net als naar een schilderij. Ik schilder ook wel, maar ben vooral veel aan het tekenen. De 2D-kunst gebruik ik om ruimtes, sferen en verhalen te ontwikkelen. Het is een medium dat snel resultaat geeft.” 

Liefde voor film

Op een gegeven moment kwam filmen op haar pad. Ze maakte onder meer de korte film Uprooted, die ook te zien is in Kasteel Ruurlo. Daarin wordt de kijker meegenomen op een tocht door een donkere, lege stad in één doorlopend shot. 

In eerste instantie vond Jemima film ‘intimiderend’. “Ik legde de lat heel hoog. De enige referentiekaders die ik had waren hele mooie films met aftiteling.” Daarom koos Jemima een keuzevak video op de KABK. “Dat heeft mij heel erg geholpen. Ik heb een beetje gebluft dat ik al ervaring had”, lacht ze. Veel technieken, zoals Green Screen, heeft ze zichzelf aangeleerd. “Het is vooral doen. Ik wilde op een dynamische manier een verhaal vertellen. Ik kan met video een omgeving bouwen waar je als kijker totaal in kan opgaan. Door de camera stap je in het perspectief van een personage. Alle zintuigen worden aangesproken.” Haar eerste film Uprooted werd heel goed ontvangen. Naar aanleiding hiervan werd Jemima als filmtalent uitgenodigd voor het programma Badlands om een hele avond te praten over haar werk.

Fascinatie voor compulsief gedrag

Compulsief gedrag is een terugkerend thema in haar werk. “Aan de ene kant houden we als mens van herhalende handelingen en aan de andere kant kan dit ook doorslaan en leiden tot angst of pijn.” De zeldzame eetstoornis Pica, inspireerde Jemima, voor de video-installatie Table Scene. “Het was meer een vehikel; dit spreekt erg tot de verbeelding. Het heeft iets dierlijks, absurdistisch en misschien ook iets humoristisch. We kijken naar iets dat ver van je af lijkt te staan, maar veel dichter bij staat dan je denkt, want iedereen heeft wel compulsieve neigingen. Het is bijna alsof een groep dieren of insecten de eigen omgeving opeten. Het gaat voorbij aan iets rationeels.” 

In Kasteel Ruurlo is ook de installatie Kissers Void te zien. Aan het begin van de tentoonstelling lopen bezoekers door een gang met twee ramen waar aan beide kanten zoenende monden te zien zijn. “Met geluid en al word je als bezoeker afgelebberd. Het is een uiteen getrokken zoen; het gaat aan de ene kant om verlangen, maar heeft ook iets vulgairs. Eigenlijk wil je wel kijken, maar ook weer niet.” Jemima vindt het leuk om met deze reacties te spelen. “Ik ben gefascineerd door vervreemding in het alledaagse. Het mag best een beetje schuren.” 

Rust door steuntje in de rug

Eerder maakte zij een installatie over het kopieergedrag van jonge meisjes op social media. “Ik speel daarin een jong meisje dat een sexy TikTok-dansje doet dat te zien is in een oude kroeg. Het is een ironisch commentaar. Het ging mij meer om de mannelijke blik: je weet niet wat de impact is van jezelf zo op het internet zetten. Dat het likeable is om jezelf al op jonge leeftijd op zo’n sexy manier te presenteren.” Jemima is nu bezig met het ontwikkelen van nieuwe installaties. “Het is nog pril, dus kan er niet te veel over kwijt. De nominatie en het prijzengeld zouden mij enorm kunnen helpen hiermee. Het is een enorme stimulans”, zegt de kunstenares. “Ik zou ook graag meer willen leren over regisseren of de hulp kunnen inschakelen van andere professionals, zoals editors”, aldus Jemima. “Een steuntje in de rug geeft rust en creatieve vrijheid.” 

Tekst: Tanja Verkaik
Foto: Eliza-Sophie Sekrève